เมนู

[195] ‘‘อิมสฺมา รหิธุนาทานิ เจ’’ติ รหฺยาทิปฺปจฺจยาฯ ‘‘เอต รหิมฺหี’’ติ อิมสฺส เอโตฯ เอตรหิฯ

‘‘อ ธุนามฺหิ เจ’’ติ อิมสฺส อฯ อธุนา, อิทานิฯ

[196] โลปํ อิตฺเววฯ

สพฺพาสมาวุโสปสคฺคนิปาตาทีหิ จ

เอเตหิ ปรา สพฺพา วิภตฺตี ลุปฺยนฺเตฯ ตฺวํ อาวุโส, ตุมฺเห อาวุโสฯ

อุปสคฺคนิปาต

[197] อุปสคฺคนิปาตา วุจฺจนฺเตฯ

ปรา นิ นี อุ ทุ สํ วิ อว อนุ ปริ อธิ อภิ ปติ สุ อา อติ อปิ อป อุป เอเต วีสตฺยุปสคฺคาฯ

จ น ว วา มา หิ ธิ จิ กุ ตุ นุ เจ เร เห สฺเว เว โว โข โน โต ยํ นํ ตํ กิํ หนฺท กิร เอว กีว ยาว ตาว วต วถ อถ องฺค อิงฺฆ ตคฺฆ อาม นาม นูน ปุน ปน อาห สห สกฺกา ลพฺภา เหฏฺฐา อารา ทูรา ทิวา นวา วินา นานา อทฺธา มุธา มิจฺฉา ปจฺฉา อาวิ สกฺขิ สจฺจิ สจฺฉิ พหิ ยทิ อิติ กินฺติ อตฺถิ โสตฺถิ ขลุ นนุ กิมุ อสฺสุ ยคฺเฆ สเจ หเว สุเว อเร ปุเร นโม ติโร อโธ อโถ อโห รโห หีโย ภีโย อนฺโต ปาโต สุทํ กลฺลํ เอวํ ธุวํ อลํ หลํ สยํ สายํ สมํ สามํ กามํ ปารํ โอรํ จิรํ หุรํ อหํ สหํ อุจฺจํ นีจํ สกิํ สทฺธิํ, อถวา อนฺตรา อารกา พาหิรา พหิทฺธา ยาวตา ตาวตา สมนฺตา สามนฺตา อามนฺตา สมฺมุขา จรหิ ตรหิ สมฺปติ อายติ อุปริ ยาวเท ตาวเท ติริยํ สนิกํ สสกฺกํ เอตฺตาวตา ปรมฺมุขา กิตฺตาวตา เอตรหิ อญฺญทตฺถุ เสยฺยถิทํ อปฺเปวนาม ภีโยโสมตฺตาย อิจฺจาทโย นิปาตาฯ

[198] สทิสา เย ติลิงฺเคสุ, สพฺพาสุ จ วิภตฺตีสุฯ

วจเนสุ จ สพฺเพสุ, เต นิปาตาติ กิตฺติตาฯ

ยถา – อุจฺจํ รุกฺโข, ลตา, ฆรํ วา, อุจฺจํ รุกฺโขฯ เห รุกฺข, รุกฺขํ, รุกฺเขน, รุกฺขสฺส, รุกฺขสฺมา, รุกฺเข วา อิจฺจาทิฯ อุจฺจํ รุกฺโข, รุกฺขา วา อิจฺจาทิฯ เอวํ ลตา, ฆรานิฯ

[199]

อุภเยสุ วิภตฺยตฺต -

กฺริยเทส สมย ทิสาคุณตฺเถหิ;

สพฺพาปิ ยถาโยคํ,

วิภตฺติโยญฺเญหิ ตุปฺปฐมาฯ

ตํ ยถา – อธิอนฺโตสทฺเทหิ สตฺตมีฯ สยํสทฺทา ตติยา, ฉฏฺฐี จฯ นโมสทฺทา ปฐมา, ทุติยา จฯ ปารํสทฺทา สตฺตมีฯ ทิวาสทฺทา ปฐมา, ทุติยา, สตฺตมี จฯ เหฏฺฐาสทฺทา สตฺตมีฯ อุจฺจํสทฺทา สพฺพาปิฯ ปสทฺทา จ จสทฺทา จ ปฐมา, เหสทฺทา อาลปเน ปฐมาฯ ตถาญฺเญหิปิฯ

[200] อุปสคฺคา สพฺเพปิ สทฺทนฺตเรน สห ปยุชฺชนฺเตฯ นิปาตา ตุ เกจิ วิสุมฺปิฯ ยถา – ปหาโร, ปหรติ, สา จ โส จ ภาสติ วา กโรติ วา, โสตฺถิตฺยาทิฯ

[201] เอเกกลิงฺคํ ทฺวิลิงฺคํ, ติลิงฺคํ จาปฺยลิงฺคิกํฯ

จตุเธติ นามํ นามํ, นมตฺยตฺถนฺติ กิตฺติตํฯ

นามิกํฯ

3. สมาสกณฺฑ

สมาสลกฺขณาทิ